Tóc Hư Tổn Có “Cứu” Được Không? - Các Mức Độ Và Cách Chăm Sóc
- Minh Uyên Nguyễn
- Oct 8
- 8 min read
Updated: Oct 12
Từ khi nghiêm túc tìm hiểu về chăm sóc tóc, mình thấy ở Việt Nam chưa có nhiều nguồn thông tin khoa học và chính thống như chăm sóc da. Mình có tóc xoăn tự nhiên và đã từng đi duỗi tóc nhiều năm. Có những lúc tóc mình khô, đơ, lúc nào cũng có mùi khét, sợi tóc giòn và chẻ ngọn - nhưng mình vẫn không biết rằng tóc của mình hư tổn nặng nề cho đến khi nhìn thấy được tóc của mình khỏe như hiện tại. Vì vậy để chăm tóc khỏe và đẹp, mình cần hiểu rõ tóc đang ở mức độ nào để chọn đúng cách chăm sóc và sản phẩm, để tóc cải thiện hơn — hoặc biết lúc nào nên mạnh dạn cắt bỏ.
Vì sao tóc lại hư tổn?
Tóc khi mọc ra khỏi da đầu là tế bào chết, không có khả năng tự tái tạo. Mỗi sợi tóc được cấu tạo bởi:
Lớp biểu bì (cuticle): lớp vảy ngoài cùng, phủ lipid, tương tự như một lớp áo giáp bảo vệ.
Lớp vỏ (cortex): chiếm 80–90% sợi tóc, chứa keratin và liên kết disulfide, quyết định độ khỏe và đàn hồi.
Lớp tủy (medulla): lớp rỗng giữa sợi (có một số trường hợp không có).
Một số nguyên nhân làm tóc hư tổn
Nhiệt cao (ép, uốn, kẹp, sấy) → Đặc biệt khi tóc ướt tạo nên bubble hair" (tóc bong bóng) - tình trạng tóc bị hư tổn do nhiệt, khiến các bong bóng khí nhỏ hình thành bên trong thân tóc, làm tóc trở nên yếu, giòn, khô xơ và dễ gãy rụng.
Hóa chất (tẩy, nhuộm, duỗi, ép) → mở biểu bì, phá vỡ liên kết trong vỏ tóc.
Độ pH sai (kiềm mạnh khi tẩy, axit mạnh từ sản phẩm làm sạch quá mạnh)
Kim loại và khoáng chất trong nước (Ca, Cu, Mg…) → thúc đẩy phản ứng oxy hóa làm tóc dễ gãy.
Ma sát cơ học (chải khi tóc ướt, lực chà sát tóc với gối, tác động lực mạnh lên tóc).
Môi trường: nắng, nhiệt, khói bụi
Cách nói ngắn gọn: Tóc càng hư tổn - biểu bì ngoài cùng càng mất → tóc càng lộ ra phần “ruột” bên trong → càng nhạy cảm với các tác nhân trên và làm tóc hư tổn hơn.
Tóc xoăn tự nhiên khi hư tổn
Với tóc thẳng khi nhuộm và tẩy tóc nhiều, tóc hư tổn do hóa chất thì cơ bản nhìn tổng thể vẫn là tóc thẳng. Nhưng với tóc xoăn tự nhiên thì sợi tóc có hình dạng nên sẽ dễ nhận biết tóc hư tổn hơn vì tóc giãn sóng, khô, xù và khó giữ được nếp tóc.
4 mức độ hư tổn & cách chăm sóc
Với bất kì mức độ hư tổn nào, thì khi đã có ý định chăm sóc tóc để tóc khỏe và đẹp lại thì mình cần ngưng tác động tiêu cực với tần suất cao như tác động nhiệt, lực, hóa chất để tóc hư tổn thêm. Nếu có sử dụng sản phẩm phục hồi ở mức độ mạnh nhất nhưng mình vẫn tác động tiêu cực thì tóc khó có thể cải thiện.
Mức 1 — Khô nhẹ, tóc vẫn khỏe
Độ hư tổn nhẹ xảy ra ở phần biểu bì ngoài cùng của tóc.
Dấu hiệu: tóc hơi khô, bóng kém, nhưng vẫn mềm và không gãy nhiều.
Nguyên nhân: tiếp xúc với môi trường trong thời gian dài mà không che chắn (nắng, nóng, khói bụi), thao tác chăm tóc (mạnh tay gội dầu, chải tóc, lau tóc)
Phục hồi được bằng các sản phẩm có công dụng dưỡng ẩm + phục hồi biểu bì.
Thành phần nên tìm: Glycerin, Panthenol, Hyaluronic Acid, dầu Argan, silicone nhẹ (Dimethicone) trong các sản phẩm như dầu xả, kem ủ
Cách chăm sóc tóc: che chắn khi ra ngoài đường, nhẹ tay khi thao tác gội, lau, sấy và sử dụng các sản phẩm dưỡng bổ sung (kem xả mỗi lần gội/ kem ủ/ có thể bổ sung serum để bảo vệ tóc)
Mức 2 — Hư tổn trung bình
Độ hư tổn xảy ra nhiều ở phần biểu bì ngoài cùng và sâu tới phần vỏ tóc.
Dấu hiệu: tóc khô hơn rõ rệt, dễ rối
Nguyên nhân: bao gồm cả các nguyên nhân ở mức 1, tóc qua hóa chất nhuộm hoặc ép, dùng nhiệt thường xuyên.
Phục hồi được nhờ bond repair + protein thủy phân.
Thành phần nên tìm: ví dụ trong Olaplex có thành phần Bis-Aminopropyl Diglycol Dimaleate, Maleic Acid, protein thủy phân (keratin, silk, wheat), amino acids, ceramide NP.
Cách chăm sóc tóc: bao gồm các phương pháp chăm sóc ở mức 1, kết hợp các sản phẩm phục hồi chuyên sâu, dưỡng kĩ hơn khi sử dụng nhiệt với các sản phẩm heat protectant, nên cắt phần chẻ ngọn.
Mức 3 — Hư tổn nặng, tóc giòn và xơ.
Độ hư tổn xảy ra vượt qua tầng biểu bì, nhiều ở phần vỏ tóc
Dấu hiệu: tóc cảm thấy xốp, dễ gãy, chẻ ngọn nhiều, mất độ đàn hồi.
Nguyên nhân: tác động hóa chất tẩy/duỗi nhiều lần kèm theo sử dụng nhiệt cao → phá hủy cấu trúc protein bên trong, xuất hiện khe rỗng, mất liên kết tổng thể
Phục hồi được một phần, chủ yếu là giúp tóc đỡ gãy và mềm hơn, cải thiện cảm giác khi sờ lên tóc
Thành phần nên tìm: bond repair phục hồi liên kết như K18 leave-in mask, protein phân tử nhỏ, amino acids.
Phần thân tóc có thể cải thiện một phần chủ yếu là cảm quan, nhưng ngọn hư quá thì phải cắt.
Mức 4 — Hư tổn không cứu được
Dấu hiệu: tóc như rơm, chạm vào là gãy, mất hoàn toàn độ đàn hồi, cảm thấy nhũn khi tóc ướt.
Không thể phục hồi thật sự — chỉ có thể “makeup” bề mặt để cải thiện phần nhìn.
Giải pháp là cắt bỏ.
Một số sản phẩm phục hồi tóc
1. Kem Ủ Dove Intensive Repair
Đặc điểm chính: công nghệ Bio-Protein Care (protein thủy phân).
Cơ chế:
Ceramide khôi phục lớp lipid ở biểu bì → giúp lớp biểu bị khép chặt lại hơn.
Protein thủy phân lấp đầy những chỗ rỗng nhỏ trên bề mặt.
Khả năng phục hồi: đưa vào lõi sợi tóc 1 nghìn tỷ phân tử axit glutamic – hoàn toàn giống với các phân tử vốn có trong tóc tự nhiên, giúp tóc cảm thấy chắc khỏe hơn, chống khô xơ, cải thiện độ mềm mượt.
Phù hợp: tóc khô xơ, xù do mất độ ẩm, tối ưu với tóc hư tổn độ 1, 2 có thể sử dụng để cải thiện bề mặt của tóc hư tổn mức độ 3,4 nhưng cần bổ sung thêm bond-builders.
2. Kem Ủ L’Oréal Absolut Repair Golden
Hoạt chất chính: Gold quinoa + protein thực vật, Ionene G.
Cơ chế:
Tạo lớp màn phủ: hydrolyzed proteins và polymer cationic tạo lớp phủ trên cuticle, lấp các rãnh và giảm ma sát → cải thiện độ bóng và mượt tức thì.
Ionene G củng cố bề mặt, giảm ma sát, chống gãy ngọn.
Khả năng phục hồi: peptide/amino acids nhỏ có thể bám vào bề mặt thấm phần nào vào phần lõi tóc; nhưng phần lớn tác động là trên bề mặt, tăng khả năng giữ ẩm & cảm giác khỏe.
Phù hợp: tóc khô xơ, qua hóa chất nhẹ, muốn bề mặt mượt & bóng nhanh, phù hợp với tóc hư tổn độ 1,2.
3. L’Oréal Professionnel Absolut Repair Molecular
Hoạt chất chính: Peptides bonder + 5 amino acids.
Cơ chế:
Peptide nhỏ thẩm thấu sâu → tái tạo cầu nối trong cortex.
Hỗ trợ tái tạo protein bị mất trong lõi tóc.
Khả năng phục hồi: ở mức phân tử ở phần vỏ tóc → có hiệu quả phục hồi liên kết tóc nhẹ.
Phù hợp: tóc hư tổn do tẩy, uốn, nhuộm nhiều lần nhưng chưa quá “cháy”, tối ưu với tóc hư tổn mức độ 1,2, có thể cải thiện một phần tóc hư tổn mức độ 3.
4. Kem Ủ Phục Hồi Olaplex No.3
Hoạt chất chính: Bis-Aminopropyl Diglycol Dimaleate.
Cơ chế:
Tái kết nối liên kết disulfide bị gãy trong cortex.
Giữ keratin ổn định, giảm gãy rụng.
Khả năng phục hồi: hoạt động ở cấp độ phân tử, giúp tái tạo lại cấu trúc nội tại của tóc – nơi các liên kết protein (đặc biệt là disulfide bond) bị đứt gãy, Củng cố các liên kết tóc, tóc cũng được bảo vệ tốt hơn trước tác động của nhiệt, hóa chất hoặc môi trường, giúp ngăn ngừa nguy cơ hư tổn trong tương lai.
Phù hợp: tóc hư tổn hóa chất nặng, đặc biệt là tóc tẩy và hư tổn do nhiệt.
4. K18 leave-in molecular repair hair mask
Sản phẩm có thể tìm ở salon đối tác của K18.
Hoạt chất chính: K18Peptide™ – peptide mô phỏng sinh học (biomimetic peptide) độc quyền của K18.
Cơ chế:
Thâm nhập sâu vào lõi sợi tóc: Phân tử K18Peptide™ có kích thước siêu nhỏ, đủ để xuyên qua lớp biểu bì và đi vào phần cortex, nơi chứa các chuỗi polypeptide bị tổn thương.
Tái tạo cấu trúc protein và liên kết: Peptide này gắn trực tiếp vào chuỗi keratin, giúp hàn gắn lại cấu trúc protein và các liên kết bên trong tóc, phục hồi cả độ đàn hồi lẫn sức bền tự nhiên.
Khả năng phục hồi: ở lớp lớp vỏ tóc, ở cấp độ peptide, mô phỏng cấu trúc tự nhiên của tóc.
Mạnh nhất hiện nay trong nhóm phục hồi liên kết tóc, phục hồi sâu đến cấp độ protein.
Phù hợp nhất cho: tóc tẩy nhiều lần, tóc cháy xơ, tóc hư tổn nặng do hóa chất hoặc tạo kiểu nhiệt lặp lại.
Tuy nhiên dù K18 là sản phẩm phục hồi tiên tiến nhất hiện nay thì tóc đã quá hư tổn mức độ 4 thì chỉ cải thiện được phần nhỏ. Với tóc chẻ ngọn chỉ có thể cắt đi.
Tóc khi mọc ra khỏi da đầu là tế bào chết và không có khả năng tự tái tạo. Vì vậy, mình phải chăm sóc và bảo vệ tóc để tóc khỏe và đẹp. Việc bảo vệ tóc rất đơn giản chỉ bằng che chắn tóc khi đi ra ngoài, nhẹ tay khi thao tác với tóc và những việc này đơn giản hơn việc cố phục hồi những tóc hư tổn nặng.
Nguồn tham khảo
Jones LN. The role of 18-methyleicosanoic acid in the structure and properties of hair (1997). PubMed. Link
Tokunaga S. Degradation of Hair Surface: Importance of 18-MEA and lipid loss (2019). MDPI Cosmetics. Link
Savitha AS, et al. Bubble Hair and Other Acquired Hair Shaft Anomalies (2011). PMC. Link
Malinauskyte E. Effect of equilibrium pH on the structure and properties of hair keratin (2020). Wiley Online Library. Link
Fernandes C. On Hair Care Physicochemistry: From Structure and Damage to Repair (Review, 2023). PMC. Link
Olaplex. The science of healthy hair (Product science page). Olaplex Inc. Link
K18 Hair. The science behind K18Peptide™ (Company page, 2023). Link
Di Foggia M, et al. Structural investigation on damaged hair keratin treated with cosmetic agents (2021). PubMed. Link
Forte G, et al. Calcium, copper, iron, magnesium and their effects on hair damage (2005). ScienceDirect. Link
Comments